Netöryggi barna

Handhægar upplýsingar fyrir foreldra barna varðandi netöryggi.

Rannsóknir á netnotkun og netupplifun ungmenna á Íslandi í dag benda til þess að þau upplifi ýmislegt í hinum stafræna heimi sem er þeim ekki boðlegt. Stórt hlutfall barna hefur verið beðið um nektarmynd en slíkt er ólöglegt samkvæmt íslenskum lögum. Það er áhyggjuefni hve mörg þeirra verða við beiðninni og senda af sér mynd sem síðan er auðvelt að deila áfram.

Hér má finna erindi þar sem ýmsir sérfræðingar fara yfir ráðleggingar til foreldra um stöðuna og hvernig þau geta brugðist við til að auka netöryggi barna sinna.

Talaðu við börn um örugg netsamskipti

Kenndu börnum leiðir til að koma í veg fyrir stafræn brot og leiðir til að takast á við það ef það gerist.

Ábendingalína Barnaheilla - til að tilkynna óæskilega hegðun á netinu

Barnaheill – Save the Children á Íslandi hafa frá árinu 2001 tekið þátt í alþjóðlegu verkefni um vernd barna gegn kynferðislegu ofbeldi á netinu. Markmiðið er að vekja athygli almennings, lögreglu, löggjafans, netþjónustuaðila, barnaverndaryfirvalda og annarra á þætti netsins í kynferðislegu ofbeldi gegn börnum og þrýsta á íslensk stjórnvöld að axla ábyrgð í þessum málaflokki hérlendis og á alþjóðavettvangi.

Það sem börnin okkar sjá á netinu

Fjölmiðlanefnd fékk Menntavísindastofnun Háskóla Íslands til að framkvæma víðtæka spurningakönnun meðal grunn- og framhaldsskólanema á aldrinum 9-18 ára um allt land á vormánuðum árið 2021.

Hvað er stafrænt ofbeldi?

Stafrænt ofbeldi, eða netofbeldi, er tiltölulega nýtt hugtak í umræðunni. Með því er átt við það þegar einhver notar tæki eða tækni til að fylgjast með, ógna, áreita eða niðurlægja aðra manneskju. Stafrænt kynferðisofbeldi snýr svo að því þegar tæknin er notuð til að tæla, áreita kynferðislega eða lokka aðra til að senda af sér kynferðislega mynd sem er svo send áfram.

Manneskja horfir á símann sinn sem sýnir ólæsileg skilaboð. Hún snýr baki í okkur svo við sjáum á símann í höndunum á henni. Mikið liðað hár sveiflast í vindinum.

Stafrænt ofbeldi

Stafrænt ofbeldi, eða netofbeldi, er það þegar einhver notar tæki eða tækni til að fylgjast með þér, ógna þér, áreita þig eða niðurlægja þig.

Nektarmyndir og stafrænt kynferðisofbeldi

Það er stafrænt kynferðisofbeldi þegar einhver tekur eða deilir kynferðislegri mynd af þér án leyfis. Það er líka ólöglegt að hóta að deila nektarmynd eða senda nektarmynd af sér óumbeðið.

Manneskja situr flötum beinum á gólfinu með annan fótinn krossaðan yfir. Hún er leið á svip og með lokuð augun. Hún er með dökkt sítt hár, er í blárri peysu, dökkum buxum og brúnum skóm. Hún heldur hægri hendinni upp að eyranu en heldur farsímannum upp fyrir framan sig í vinstri hendinni.

Nektarmyndir og stafrænt kynferðisofbeldi gegn börnum

Að taka eða senda kynferðislega mynd eða myndband af börnum er ólöglegt.

Manneskja situr fyrir framan fartölvu og er með hendur fyrir andliti. Bakvið hana er þrumuský.

Nektarmyndir og stafrænt kynferðisofbeldi gegn unglingum

Það er ekkert að því að taka og senda kynferðislega mynd af sér eða öðrum ef allir aðilar eru til í það. En þegar það er gert með þrýstingi eða án leyfis er það ólöglegt.

Stafrænt uppeldi

SAFT – Samfélag, fjölskylda og tækni er vakningarátak um örugga tækni- og miðlanotkun barna og ungmenna á Íslandi. Verkefnið er hluti af Safer Internet Action Plan, aðgerðaáætlun Evrópusambandsins um öruggari netnotkun. Mikilvægt er að aðstoða börn þegar kemur að því að fóta sig á netinu. Finna þarf jafnvægi á milli ótal samskiptatóla og ótakmakaðs aðgengis. Góð samskipti eru jafn mikilvæg á netinu og annars staðar.

Klám og sexting

Margrét Lilja Guðmundsdóttir, sérfræðingur hjá Rannsóknum og greiningu og kennari við íþróttafræðideild Háskólans í Reykjavík Kolbrún Hrund Sigurgeirsdóttir, verkefnisstjóri Jafnréttisskóla Reykjavíkur.

Svar við nektarmynd